Ecologische evaluatie van subsidiestelsel ANLb
Op 24 maart is de ecologische evaluatie van het ANLb gepresenteerd. Wageningen Environmental Research en Sovon vogelonderzoek Nederland hebben deze opdracht uitgevoerd in opdracht van LNV en BIJ12. De ecologische evaluatie heeft als hoofdvraag: “Wat is de ecologische effectiviteit van het subsidiestelsel Agrarisch Natuur- en Landschapsbeheer?”
7 april 2025
Om de ecologische effectiviteit toetsbaar te maken richt de methodiek zich primair op het effect van het ANLb op de aangewezen doelsoorten.
- De evaluatie bevestigt dat het ANLb een positieve impact kan hebben op boerenlandvogels, mits het op voldoende schaal, intensiteit én in de juiste samenhang wordt toegepast.
- De evaluatie toont aan dat gebieden mét ANLb gemiddeld een minder sterke achteruitgang van weide- en akkervogels laten zien dan gebieden zonder ANLb. Toch zijn de landelijke trends sinds de invoering van het ANLb in 2016 niet significant verbeterd.
- De effecten van het ANLb op de broedvogels van natte en droge dooradering zijn minder eenduidig. Dit komt onder andere door het relatief kleine areaal, waarin beheer plaatsvindt, de variatie in habitatvoorkeuren en het feit dat veel soorten in deze groepen schaars zijn.
- Bij vissen en amfibieën is tot nu toe weinig effect aangetoond, mede door externe factoren, zoals exotische rivierkreeften, slechte waterkwaliteit en verdroging.
Dit onderstreept het belang van een bredere aanpak, waarbij agrarisch natuur- en landschapsbeheer wordt versterkt met aanvullend beleid, bijvoorbeeld op het gebied van waterbeheer. Volgens de ecologische evaluatie is de reikwijdte van het ANLb potentieel groot. Wel zijn er talloze externe factoren die invloed hebben op de doelsoorten en de kwaliteit van het landschap. De evaluatie wijst op invloeden, zoals de intensivering van de landbouw in de afgelopen decennia, predatie, de kwaliteit van overwinteringsgebieden buiten Nederland, ziektes of afschot, en jacht langs de trekroute. De evaluatie constateert: de overheid is nu aan zet om het opschalen van zwaar beheer tot een haalbare en aantrekkelijke opgave te maken voor boeren en collectieven.
Reactie BoerenNatuur
BoerenNatuur en de collectieven blijven inzetten op het verbeteren van het ‘lerend beheer’ en versterking van de monitoring. “We willen beter begrijpen wat wel en niet werkt en hoe we het beheer kunnen optimaliseren”, aldus Marije Klever. Ze benadrukt het belang van realistische verwachtingen: “Om het ANLb effectief in te kunnen zetten, moeten de randvoorwaarden op orde zijn. Denk aan concurrerende vergoedingen, een bedrijfstoeslag bij een groot aandeel zwaar beheer en langjarige zekerheid. Daarnaast is samenwerking met andere partijen essentieel, want alleen door gezamenlijke inzet kunnen we alle doelen bereiken.”